Plemiona Tanzanii- Chagga

 Południowe stoki góry Kilimandżaro, zamieszkuja ludzie Chagga ( wymowa CHAH-guh) , nazywani rowniez Chaga, Waschagga, Jagga lub Dschagga. W srodku gaju bananowego porastajacego gore, kazda rodzina Chagga ma swoje gospodarstwo ( znane jako kihamba, liczba mnoga tego słowa to vihamba).Chagga uprawiają tam kawę, która jest glownym  zrodlem ich dochodow, oraz banany, ich podstawowe pożywieniem. Plemię Chagga to trzecia co do wielkości grupa w Tanzanii. Są  ludźmi Bantu,sa przede wszystkim rolnikami i hodowcami bydła.
Chagga dzięki nowoczesnym metodom nawadniania i uprawy jest stosunkowo zamożnym plemieniem w Tanzanii. Co więcej, jako jedno z pierwszych plemion Chagga zaakceptowali współczesne sposoby życia i maja przewagę ekonomiczną nad innymi plemionami, ponieważ przez lata korzystali z opieki zdrowotnej i placówek edukacyjnych. Populacja Chagga stale rosnie, z 128 000 w latach dwudziestych do ponad 800 000 w latach dziewięćdziesiątych. Przeludnienie zmusiło niektórych Chagga do przeniesienia się na niziny i obszary miejskie.

Język

Jezykiem używanym przez lud Chagga jest Kichagga.Kichagga ma różne dialekty używane  w różnych regionach. Pomimo wielu dialektow ludzie Chagga potrafią się zrozumieć. Prawie wszyscy Chagga mówią również Swahili, językiem narodowym w Tanzanii. 

Historia

Uważa się, że Chagga przybyli między 250 a 400 lat temu z północnego wschodu.

Tradycyjnie Chagga należeli do różnych autonomicznych  klanów (grup ludzi wspólnego pochodzenia) rządzonych przez mangi (wodzów). Każdy klan miał  swoje terytorium wzdłuż południowych i wschodnich zboczy Kilimandzaro.  Granice terytoriow zwykle wyznaczaly naturalne granice- grzbiety, skały i wąwozy. Wodzowie często prowadzili wojny, zarówno w granicach swoich terytoriów, jak i poza nimi (nieustannie podbijali i nawzajem zdobywali ziemię). 
Z czasem liczba różnych grup została zmniejszona do zaledwie sześciu klanow, z których każda nosila nazwę jednej z rzek góry. Tak więc na przykład byli Wagoshi Chaggas (po rzece Moshi) i Wamachame Chaggas, którzy osiedlili się w pobliżu rzeki Machame. Gdy Niemcy przejęli kontrolę nad regionem w drugiej połowie XIX wieku, miejscowa ludność odłożyła na bok swoje różnice, klany świadomie połączyły się, tworząc nowoczesną kulturę Chagga i jako jedna grupa wystepowaly przeciw  władcom kolonialnym. Dziś Chaggas, pomimo ich różnorodnego pochodzenia, są znani z silnego poczucia tożsamości i dumy. Są także jednymi z najbogatszych i najpotężniejszych ludzi w Tanzanii.

Kultura 

Choc ich tradycyjny styl zycia został zniszczony przez wplywy kultury zachodniej w mniejszych wioskach tradycyjna kultura Chagga pozostaje jeszcze widoczna. Nadal istnieja rowniez podobienstwa między społeczeństwem Chagga wczoraj i dziś. Gospodarka była, tak jak teraz, w dużej mierze rolnicza. Banany były kiedyś najczęstszą uprawą i choć na początku XX wieku krzewy bananów zostały w dużej mierze zastąpione plantacjami kawy, oba są nadal uprawiane. Jedna z trydycji Chagga jest produkcja piwa z bananow Mbege; mozna o tym przeczytac w oddzielnym poscie
Pomiędzy różnymi osobami w społeczeństwie Chagga przestrzegane są określone normy zachowania. Opierają się na okazywaniu szacunku, braku wrogości lub dystansu. W kulturze Chagga bardzo wazne sa pozdrowienia. Istnieją różne pozdrowienia w zależności od pory dnia. Młodsi ludzie muszą okazywać szacunek starszym pokoleniom. Uważa się, że im starszy człowiek, tym bliższy jest jego kontakt z przodkami. Tradycyjnie kobiety i mężczyźni byli segregowani społecznie. Mlodzi malzonkowie zakrywają głowę i kucają w obecności teścia, okazując  mu w ten sposób szacunek. Teść jest również zobowiązany do unikania synowej. Żona musi zawsze stawić czoła mężowi, gdy się zbliża, aby nie zostać oskarżonym o przeklinanie go. Publiczne okazywanie uczuć poprzez kontakt cielesny między płciami jest uważane za wysoce niewłaściwe. 
Tradycyjna ceremonia małżeństwa w Chagga była długim procesem, zaczynającym się od postępowania zaręczynowego i trwającym długo po ślubie pary. Dzisiaj pary chrześcijańskie są małżeństwem w kościołach. Podczas negocjacji i uroczystości małżeńskich jest dużo picia i ucztowania. Pan młody buduje dom, w którym po ślubie zamieszka z żoną. Kiedy rodzi sie  pierwsze dziecko, mąż wyprowadza się do tenge (chaty), a matka mieszka z dziećmi.

 Dla Chagga dzieci sa niezwykle wazne. Pary Chagga mają średnio sześcioro dzieci. Przysłowie Chagga, które tłumaczy się bezpośrednio jako „Ten, który zostawia dziecko, żyje wiecznie” ilustruje przekonanie Chagga, że ​​ludzie żyją poprzez swoich potomków. Wśród starszych mówi się, że osoba, która chce życ wiecznie, musi zostawić po sobie dziecko. Wielką wagę przywiązuje się do posiadania syna, który będzie kontynuował linię. Dzieci uczą się wykonywać małe obowiązki w gospodarstwie, gdy tylko zyczynaja chodzić. Do obowiązków dziewcząt należy mielenie kukurydzy i oprzątanie krów. Głównym obowiązkiem chłopców jest hodowla bydła. Gdy dziecko ma około 12 lat przechodzi rytuał zwany Kisusa. Ten obrzęd jest wykonywany by ograniczyc nieuczciwośc u dziecka. Starsza kobieta i już inicjowana młodzież śpiewają piosenki o dobrej moralności i rozmawiają z wtajemniczonym o dobrym zachowaniu. Potem następuje ofiara kozy, a miesiąc później ceremonia oczyszczenia.

Obecnie  młodzi ludzie pracuja jako urzędnicy, nauczyciele i administratorzy, a wielu angażuje się w działalność gospodarczą na małą skalę. Kobiety na obszarach wiejskich również generują dochód poprzez takie działania, jak rzemiosło i krawiectwo. Chagga są znani z poczucia przedsiębiorczości i silnej etyki pracy.

Dawniej najwazniejsza osoba w klanie byl wodz. Bez  zgody wodza nikt nie mógł przejść przez ziemie nalezace do klanu. Spotkanie z wodzem wymagało najpierw przeprowadzenia skomplikowanej ceremonii. Johannes Rebmann, pierwszy biały człowiek, który zobaczył Kilimandżaro, musiał rowniez przejsc cala procedure -zostal posypany krwią kozą i sokiem z rośliny, a następnie pozostawiono go na cztery dni, zanim otrzymal audiencję u Masaki, szefa Moshi. Podobno podczas podrozy został okradziony przez przebiegłych wodzów Chagga ze wszystkich towarów, które przywiózł ze sobą na wymianę, i został zmuszony by  zawrócić na wybrzeże.  Wódz jest dziś nadal powszechnie szanowaną osobą w życiu na wsi - choć na szczęście jest mniej ceremonii podczas wizyty.

Chagga mają bogate tradycje ustne i udało im się spisac większość swojej historii. Mają wiele legend i piosenek. 
Tradycyjnie Chagga wytwarzali własne przybory takie jak małe miski, ogromne beczki do piwa, łyżki i kadzie, głównie z drewna. Z żelaza robili dzwony, ozdoby, motyki i włócznie. Chagga tworzyli także własną broń i pułapki na zwierzęta. Sami wytwarzali rowniez tradycyjne instrumenty muzyczne - drewniane flety, dzwonki i bębny. Powszechne było również tkanie koszy. Ta sztuka umiera teraz, ponieważ w lokalnych sklepach mozna kupic te wszystkie przedmioty.

Taniec i śpiew są częścią niemal każdej uroczystości. Każde plemię w Tanzanii ma własne sposoby rozrywki,styl tanca i piesni, które wyróżniają je na tle innych! Piesni i instrumenty używane w  tańcach odróżniają je od innych; plemię chagga ma rowniez swój unikalny taniec. To taniec Iring’a -Iring’i oznacza krąg;to taniec jedności,ktory ma na celu zjednoczyć  ludzi, zachować solidarność. Kiedys wykonywany podczas wojen i żniw. Podczas tanca obowiazuja specjalne stroje  i ruchy w spokojnym rytmie.

Religia

Chagga dlugo poddwani byli  pracy misyjnej, dlatego  większość  to chrześcijanie. Chrześcijaństwo zostało wprowadzone do ludu Chagga w połowie XIX wieku. Pod koniec XIX wieku zarówno protestanci, jak i katolicy ustanowili misje w regionie. Wraz z przyjęciem zachodnich religii tradycyjne wierzenia i praktyki Chagga zostały zredukowane lub dostosowane do nowych wierzeń chrześcijańskich.

Islam został wprowadzony do ludu Chagga przez pierwszych handlarzy karawanami suahili. Islam przyniósł poczucie wspólnoty nie tylko z Chagga z różnych regionów, ale także z muzułmanami innych grup etnicznych.

Tradycyjne wierzenia są nadal utrzymywane przez niektórych na obszarach wiejskich, choć intensywność wierzeń i praktyka rytuałów w dużej mierze zniknęły. Dawniej przesąd  i czarnoksiestowo odgrywał wazna rolę w tradycyjnej religii Chagga. Szamani Wusari zaklinajacy deszcz byli ważnymi członkami społeczeństwa, a sny były nieomylnymi wyroczniami przyszłości. Szamani pełnili także istotną rolę w usuwaniu klątw. Klątwy przybierały różne formy: na przykład oszukana żona mogla przekląć męża, odwracając się od niego, kłaniając się cztery razy i modląc się o jego śmierć.

Tradycyjna wiara opierała się na wierze w boga zwanego Ruwa, jego sile i pomocy. Ruwa to nazwa dla bóstwa, ale także w jezyku Chagga  nazwy „słońce”. Ruwa nie jest postrzegany jako twórca ludzkości, ale raczej jako wyzwoliciel, a słońce reprezentuje energię i moc boga. Ruwa  jest znany ze swojej litości i tolerancji, gdy potrzebuje go lud. Chagga  czcza rowniez swoich przodków, którzy ich zdaniem moga mieć wpływ na wydarzenia na Ziemi. Niektóre mity Chagga dotyczące Ruwa przypominają biblijne historie Starego Testamentu, np opowiesc dotyczącą upadku człowieka (chociaż w wersji Chagga słodki ziemniak był zakazanym owocem) albo historia, która przypomina opowieści o Kainie i Ablu oraz o wielkiej powodzi.

Życie Chagga

Tradycyjnie praca Chagga koncentrowała się na gospodarstwie i byla podzielona według płci. Praca mężczyzn to karmienie kóz, budowanie i utrzymanie kanałów, przygotowywanie pól, rzeź zwierząt i budowanie domów. Praca kobiet to zbieranie drewna na opał i wodę, mielenie paszy, gotowanie oraz sprzątanie zagrody. Kobiety są również odpowiedzialne za handel na rynku.

Podstawowym pożywieniem ludzi Chagga są banany. Banany są również wykorzystywane do produkcji piwa, ich głównego napoju. Chagga uprawiaja  banany, proso, kukurydzę , fasolę i maniok. Trzymają także bydło, kozy i owce. Ze względu na ograniczone gospodarstwa i obszary do wypasu większość ludzi Chagga jest dziś zmuszona kupować mięso w sklepach mięsnych.

Kobiety w ciąży  stosuja dietę z mleka, słodkich ziemniaków, tłuszczu i masła; są one uważane za żywność dla kobiet. Banany i piwo są uważane za męskie i nie powinny być spożywane przez kobiety w ciąży.

Tradycyjny dom Chagga miał kształt stożka, z dachem krytym strzechą z wysuszonej trawy. Innym rodzajem mieszkania, również powszechnie budowanym, był dom z dachem krytym strzechą liści bananowca. Ponieważ domy te były zwykle duże,  mieszkańców wioski pomagali sobie nawzajem w budowie.

Pod koniec XIX wieku wprowadzono domy swahili, początkowo budowane tylko przez wodzów. Domy te były prostokątne, ze ścianami z wikliny (przeplatanych patyków) i błota oraz strzechą. Dziś domy te są częściej budowane ze ścian cementowych i dachów z blachy falistej.

Ubior

Tradycyjnie odzież Chagga była wykonana ze skóry wołowej. W wyniku  kontaktow ze światem zewnętrznym Chagga zaczęli  nosić importowane ozdoby z koralików i ubrania z tkaniny. Te kolorowe tkaniny nazywane są kangam i kitengam. Mogą być noszone na sukience lub mogą być używane do noszenia dzieci na plecach lub biodrze.

Chłopcy w wieku szkolnym noszą szorty, ale dorośli (zarówno mężczyźni, jak i kobiety) i młode kobiety zazwyczaj nie noszą szortów publicznie, z wyjątkiem uprawiania sportu. Mitumba (odzież używana z zagranicy) jest sprzedawana na rynku i jest bardzo poszukiwana przez osoby o niskich dochodach.

Edukacja

Początkowa edukacja ludnosci Chagga odbywała się w misjach chrześcijańskich. W placówkach edukacyjnych chłopcy często przewyższali liczebnie dziewczęta, ponieważ edukacja nie była uważana za ważną dla dziewcząt. Po uzyskaniu przez Tanzanię niepodległości wszyscy Chagga zostali zachęceni do ukończenia co najmniej szkoły podstawowej. Do 1971 r. Edukacja podstawowa była zapewniona przez rząd bezpłatnie. Wszystkie dzieci w wieku siedmiu lat i starsze musiały uczęszczać do szkoły podstawowej przez co najmniej siedem lat. Ci, którzy zdali egzamin kwalifikacyjny, przeszli do szkoły średniej. 

Wspolczesnosc

Brak odpowiedniej ziemi uprawnej zmusza młodzież Chagga do szukania pracy z dala od kihamba (rodzinnego gospodarstwa). Doprowadziło to do załamania wartości społecznych i wzrostu rozwiązłości seksualnej. Coraz więcej dzieci rodzi się poza związkiem małżeńskim. Wzrosło występowanie chorób przenoszonych drogą płciową, zwłaszcza AIDS. Aby pomóc w rozwiązaniu problemu, zainicjowano programy uświadamiające na temat AIDS. Utrata kultury Chagga jest kolejną konsekwencją  kontaktu ze swiatem zewnętrznym.